Obesitas

Obesitas wordt wel gezien als een chronische ziekte. De letterlijke betekenis voor obesitas is ‘veel eten’.  Dit zie je ook terug in het figuur van iemand met obesitas. Die persoon is veel te dik, heeft te veel vet.

Wat is obesitas?

Het is te eenvoudig om te zeggen dat mensen met obesitas te veel vet voedsel gegeten hebben en teveel calorierijke dranken (zoals frisdranken en energiedrankjes) hebben gedronken. Dat dit de reden is dat ze zo zwaarlijvig geworden zijn. Vaak is de werkelijkheid complexer. We zien zelfs regelmatig dat mensen met obesitas eigenlijk zelfs te weinig eten, of dat hun spijsvertering is verstoord. Door het ernstige overgewicht dat zij met zich meedragen ontstaan langzamerhand allerlei fysieke (lichamelijke) problemen en vaak ook nog psychische problemen. De oorzaken van obesitas zijn dus erg divers.

Symptomen obesitas

Wat is een gezond gewicht en wanneer heb je symptomen van obesitas? Via een eenvoudige berekening kun je bepalen of je gewicht past bij je lengte. Deze berekening heet Body Mass Index (BMI), soms ook wel Quetelet-index (QI) genoemd. De berekening: gewicht in kilo gedeeld door je lengte in het kwadraat (lengte x lengte).  Deze BMI testen zijn van toepassing op mannen en vrouwen vanaf 20 jaar.
Bereken uw BMI.
Bij de uitkomst van de score zijn wat kanttekeningen te plaatsen. Er bestaat niet zoiets als een  ‘ideaal gewicht’. Daarnaast kan in de BMI berekening geen onderscheid gemaakt worden tussen vetmassa en spiermassa. Dat kan ook zorgen voor een vertekende score. Iedereen is anders. Zie daarom jouw BMI score als een richtlijn.  

Wanneer heb je obesitas? Iemand heeft obesitas als de BMI score hoger is dan 30. Bespreek de uitkomst eventueel met je huisarts. Die kan je doorverwijzen.

BMI-scores: 

< 17,5                   Ernstig ondergewicht
17,5 - 20               Ondergewicht
20 - 25                  Normaal gewicht
25 - 30                  Overgewicht
30 - 40                  Ernstig overgewicht, obesitas 
> 40                      Zeer ernstig overgewicht.

Nog meer symptomen van obesitas

Daarnaast wordt ook vaak de buikomvang gemeten. De buikomvang is naast de BMI-score een aanvullende indicatie van een gezondheidsrisico. Hoe groter de buikomvang, hoe groter het gezondheidsrisico. Een diëtiste, of een andere hulpverlener kan een meting doen.

	Mannen	Vrouwen
Normale buikomvang	< 94 cm	< 80 cm
Vergrote buikomvang	94 - 102 cm	80-88 cm
Ernstig vergrote buikomvang	> 102 cm	> 88 cm

In de westerse wereld, en dus ook in Nederland, neemt het aantal mensen met overgewicht en ernstig overgewicht toe.

Oorzaken obesitas

Het is te eenvoudig om de oorzaken van obesitas alleen te wijten aan een foutief eetpatroon. Het is inderdaad het geval dat als je meer energie binnenkrijgt dan dat je verbruikt, dat je dan dikker wordt. Het lichaam slaat de overtollige energie op als lichaamsvet. Het is een combinatie van factoren die leidt tot deze zwaarlijvigheid. Omgevingsfactoren, individuele en genetische factoren spelen daarbij een rol, zoals:

• Kinderen met ouders met overgewicht, hebben zelf ook meer kans om overgewicht te ontwikkelen
• Iemand heeft een erfelijke aanleg voor obesitas
• Ieder mens heeft een unieke lichaamsbouw en stofwisseling. Dat maakt dat de een wel dikker wordt, en de ander niet,
• onze manier van leven. We zijn minder gaan bewegen en het aanbod vetrijk eten is groter geworden, net als onze consumptie daarvan.
• Zittende levensstijl
• Calorierijk eten
• Calorierijk drinken (veel suikers zoals in cola en andere frisdrank, energiedrankjes)
• Stress, waardoor je vaker en teveel eet en drinkt terwijl je lichaam dit niet nodig heeft
• Cultuur: in sommige culturen staat een slank postuur synoniem met ongezond zijn
• Bepaalde geneesmiddelen kunnen ook zorgen voor gewichtstoename

Obesitas gevolgen

Overgewicht en obesitas hebben grote lichamelijke gevolgen. Het verhoogt bijvoorbeeld de kans op

• hart- en vaatziekten
• ontstaan van diabetes (suikerziekte) type 2. Diabetes leidt op zijn beurt weer tot hart- en vaatziekten, nierproblemen, oogproblemen en zenuwschade.
• gewrichtsklachten,
• hoge bloeddruk
• rugpijn
• overdadige transpiratie bij geringe inspanning

Ook zijn er sociale gevolgen, zoals

• pesterijen
• niet mee kunnen doen met bepaalde activiteiten

Dit kan leiden tot een sociaal isolement. Iemand trekt zich steeds meer terug uit het sociale leven. Vriendschappen worden niet meer onderhouden, verjaardagen e.d. worden niet meer bezocht, etc.

Mensen met overgewicht lopen ook tegen allerlei dagelijkse kleine en grote problemen aan. Het vinden van passende kleding is een opgave, stoelen zijn te klein en iedereen kijkt naar je (of je hebt dat gevoel). Uit praktijkervaringen blijkt dat overgewicht onbewust negatief meespeelt in sollicitatiegesprekken, hoe onterecht dat ook is. De gevolgen van overgewicht en obesitas kunnen zorgen voor een negatief zelfbeeld, de emotionele ontwikkeling raakt verstoord en kan uiteindelijk leiden tot depressieve gevoelens. 

Behandeling obesitas

Parnassia Groep biedt geen behandeling voor obesitas. Het is geen psychische stoornis. Wel kunnen door obesitas psychische problemen ontstaan. In die gevallen kan PsyQ, onderdeel van Parnassia Groep, voor die psychische problemen hulp bieden. 

De behandeling obesitas kan variëren van een individuele behandeling, maar ook van een groepsbehandeling.
Cognitieve gedragstherapie vormt de basis van de behandeling obesitas. Wat is de oorzaak van het ontstaan van een eetstoornis? Wanneer en waardoor ga je (veel) eten? Door deze oorzaken aan te pakken wordt de kans op het slagen van de behandeling vele malen groter.

In de behandeling komen daarnaast ook onderwerpen ter sprake als:

• Het leren omgaan met je emoties en teleurstellingen (niet gaan eten om je beter te voelen)
• Wat zijn je gedachten over gewicht en uiterlijk
• Jezelf leren toespreken en ingrijpen als het verkeerd dreigt te gaan en je weer gaat eten
• Werken aan een gezond gewicht. Gezonde voeding, regelmatig eetpatroon en beweging maken daar onderdeel van uit.
• Hoe blijf je sterk? Hoe voorkom je dat je terugvalt in oude gewoontes en gedrag?