Ervaringswerker Addy Venderbos: "van: 'wij weten wat goed voor jou is' naar..."

‘Ervaringsdeskundige is een relatief nieuw beroep maar ervaringskennis is er altijd al geweest’, begint Addy het gesprek. ‘Alleen 25 jaar geleden was dat niet iets officieels, maar was het ‘stiekeme’ ervaringskennis. De norm was: professionele afstand, een eigen kwetsbaarheid meenemen? Dat is eng en gevaarlijk.’. Later kwamen we tot het besef dat als je eigen ervaring – dat wat je in principe ook liever niet had meegemaakt – positief kan inzetten voor anderen, het enorm nuttig is en het ook heel veel zingeving brengt.’

Mijlpalen in de ontwikkeling van ervaringsdeskundigheid

In de afgelopen jaren hebben allerlei momenten en gebeurtenissen voor professionalisering van ervaringskennis gezorgd binnen onze groep. Addy legt uit: ‘Met steun van o.a. Marianne van Duijn (red. oud-bestuurder Antes) en Elsbeth de Ruijter (red. oud-bestuurder Brijder) is vanuit onze cliëntenraden en de Vrijplaats van Brijder een groep ervaringsdeskundigen naar voren gestapt die zich de Gideonsbende noemden. Zij zijn op strategische posities en allerlei plekken invloed gaan uitoefenen om het belang en de toegevoegde waarde van de herstelbenadering en ervaringskennis te verkondigen. Op inhoudelijke beleidsdagen, bij de raad van bestuur en overal waar ze maar binnen konden komen.’

‘En wat ook hielp in de positie en erkenning van ervaringsdeskundigheid’, gaat Addy verder. ‘is dat volgens het handboek van het (F)ACT-model een ervaringsdeskundige onderdeel moet zijn van het team. Hierdoor begon dit in de ggz ook formeel gepositioneerd te raken. In de therapeutische gemeenschappen van verslavingszorg (Essenlaan en Emiliehoeve) was het inzetten van ervaringskennis al veel eerder gangbaar. Kortom: we zijn van de ‘stiekeme’ ervaringskennis naar vier verschillende functiegroepen voor ervaringswerkers in het functiehuis met bijpassende verantwoordelijkheden en taken gegaan!’

Successen om bij stil te staan

Maar Addy heeft in de afgelopen 18 jaar natuurlijk nog veel meer successen mogen vieren. ‘Ik vind het mooi om te beseffen dat het begrip ‘Herstel’ bedacht is door de cliënten zelf als tegenhanger voor het klinische ‘ziek/genezen’ concept. Ik ben heel trots dat er inmiddels veel goede ervaringsdeskundigen bij ons werken, dat er co-creatie en inspraak is in beleid doordat er een professionele staf  ‘Ervaringsdeskundige Adviesraad’ is opgericht met afgevaardigden van onze zorgbedrijven, er in Rotterdam gewerkt wordt vanuit de 4 fasen van herstel én dat de BEP training ‘Ervaringsdeskundigheid’ de langstlopende training is bij Bedrijfsscholing’’, vertelt Addy.

‘En ook op persoonlijk vlak geeft dit werk me nog steeds veel voldoening. Het is mooi om te zien als een cliënt, die al jarenlang het huis niet uitkomt, eindelijk een stap weet te zetten na een gesprek met een ervaringsdeskundige. Ervaringswerkers hebben geen toverstokje, maar soms kunnen zij wel iets overbrengen wat er toe doet of de klik maken die nodig is voor een volgende stap in het herstel.’

Een succes dat bij Addy met stip bovenaan staat: er is sinds vorig jaar een PG jaarcongres ervaringsdeskundigheid. ‘Dat is een officiële en symbolische erkenning van het belang en de steun die Parnassia Groep geeft aan de bijdrage deze relatief nieuwe groep collega’s’, vertelt Addy trots.

Veerkrachtervaringen, de oplossing voor de personeelstekorten?

‘Tussen cliënten en hulpverleners zou er ook een relatie van co-creatie mogelijk moeten zijn’, legt Addy uit. ‘Wat iemand ‘gemankeerd’ heeft, is niet zo van belang. Het is van belang hoe iemand zijn veerkracht heeft ingezet om dit te boven te komen. De manier waarop je als ervaringswerker je kan inleven en de inspirerende voorbeeldfunctie vervult, kan het herstel in beweging krijgen. Belangrijk is; samen met de cliënt onderzoeken waar de veerkracht van de cliënt zit.’

Er zijn op dit moment 183 ervaringswerkers incl. stagiaires op zo’n 13.500 collega’s. Die verhoudingen mogen nog wel verbeteren de komende jaren, vertelt Addy: ’Ervaringsdeskundigen zijn in de ggz de enige beroepsgroep die snel groeit in aantallen. Zij kunnen een deel van de oplossing zijn van het personeelstekort waar we mee te maken hebben. We bevinden ons nog steeds in een lerende tijd en zullen nog allerlei valkuilen en kinderziektes tegenkomen, maar daar leren we alleen maar van!’