Promotieonderzoek: Mindfulness training effectief bij depressieve patiënten

Depressie is voor veel cliënten een terugkerend fenomeen. Depressie is daarmee een potentieel chronische aandoening met een grote mate van lijden. Mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) is een achtweekse training en bestaat uit aandachtsoefeningen en cognitieve therapie die werd ontwikkeld ten behoeve van het voorkomen van een recidief depressie. Het vormt een alternatief voor (jarenlange) onderhoudsmedicatie.

Eerder werd gedacht dat MBCT alleen werkzaam was bij mensen die geen depressie meer hadden. Van Aalderen en collega’s hebben aangetoond dat deelnemers met een huidige depressieve stoornis evenveel profiteren van MBCT als deelnemers die niet meer depressief zijn. Vergeleken met deelnemers zonder huidige depressie, lieten cliënten met een actuele depressie een even grote afname van depressieve klachten en piekerklachten zien. Ook namen mindfulnessvaardigheden toe, zoals bewustzijn en acceptatie. Deze resultaten bleven behouden in het jaar na de training. Verder werd onderzocht hoe deelnemers en therapeuten de training ervaren. Ook werden aanwijzingen gevonden voor een verschil in beleving van MBCT tussen therapeuten met een christelijke en niet-christelijke achtergrond. De resultaten van het proefschrift geven aanleiding tot een bredere toepassing van MBCT.

Maatschappelijke relevantie

De onderzoeksresultaten zijn maatschappelijk relevant, omdat zorgverzekeraars nu alleen mindfulness-based cognitieve therapie (MBCT) vergoeden bij mensen met drie of meer depressies die nu geen depressie hebben. Dit proefschrift laat zien dat mensen met een recidiverende depressie die op dit moment depressief zijn ook baat hebben bij MBCT. Het indicatiegebied wordt dus groter, wat meer mensen de gelegenheid biedt om te kunnen profiteren van MBCT. Ook is een hoofdstuk opgenomen over hoe christelijke en niet-christelijke therapeuten mindfulness ervaren. Dit sluit aan bij vragen die sommige christenen hebben over MBCT dat elementen bevat afkomstig uit de boeddhistische traditie.

Over Joël van Aalderen

Joël van Aalderen (1982) studeerde psychologie in Utrecht en behaalde in 2006 zijn diploma. In 2009 werd hij geregistreerd als GZ-psycholoog na opleiding bij het SPON in Nijmegen en was tijdens zijn opleiding werkzaam op de afdeling psychiatrie van het Radboudumc. Bovenstaand onderzoek voerde hij uit op de afdeling psychiatrie van het Radboudumc.

In 2015 behaalde Van Aalderen  de registratie als klinisch psycholoog, opgeleid bij RINO Utrecht en was tijdens zijn opleiding werkzaam bij Altrecht GGZ. Sinds 2014 is hij redactielid bij het christelijke wetenschappelijke tijdschrift Psyche & Geloof. Momenteel werkt Van Aalderen als klinisch psycholoog bij PsyQ in Utrecht.