Psychotische ervaringen: zegen of ziekte?

Voor haar proefschrift deed Van der Zeijst onderzoek naar ongewone waarnemingservaringen bij (leerling-) traditionele genezers in landelijk KwaZulu-Natal in Zuid-Afrika. Uit het onderzoek komt naar voren dat deze ervaringen, zoals stemmen horen, vanuit een cultureel perspectief in sommige gevallen kunnen worden verklaard als de 'roeping van voorouderlijke geesten om een traditionele genezer te worden’. Uiteindelijk wordt dat beschouwd als een waardevol geschenk. Terwijl in de psychiatrie dezelfde ervaringen over het algemeen in de context van psychose worden gezien.

Van der Zeijst: “Ukuthwasa, het proces om een traditionele genezer te worden, wordt lokaal als de enige manier beschouwd om te herstellen van roeping-gerelateerde klachten. Onze follow-up studie onder individuen met de roeping die ukuthwasa ondergingen, toont een gunstig beloop van psychose over een periode van drie jaar. Deze bevindingen onderstrepen het effectieve karakter van ukuthwasa als gezondheidsinterventie voor deze specifieke groep mensen met psychotische verschijnselen.”

Persoonlijk en sociaal herstel

De onderliggende mechanismen van ukuthwasa zijn gericht op het bevorderen van persoonlijk en sociaal herstel en omvatten onder andere betekenisgeving, zingeving en lotgenotenondersteuning. “Het is belangrijk om deze mechanismen in de behandeling van psychose te integreren”, aldus Van der Zeijst. Haar proefschrift is een pleidooi voor een persoonsgerichte, cultuursensitieve en holistische benadering. “Dit is ook in de multiculturele praktijk in Nederland belangrijk. Daarnaast is erkenning van diverse perspectieven en genezingspraktijken die het biomedische model overstijgen, cruciaal om de kennis- en behandelkloof bij psychose te overbruggen.”

Volg de promotie live online

Op woensdag 15 november, om 14.30 uur, verdedigt Martine van der Zeijst haar proefschrift ‘Psychotic experiences: Gift or illness? Exploring cultural and psychiatric perspectives on the ancestral calling in rural South Africa’ in het Academiegebouw van de Rijksuniversiteit Groningen.

Via de livestream van de universiteit kun je de promotie online volgen.