Nieuws

Componence Asset List

16 maart 2018

200+x+200+slaap.jpg

Het is vandaag, vrijdag 16 maart, de Internationale Dag van de Slaap. Op deze dag wordt aandacht gevraagd voor de gevolgen van een slechte nachtrust en de aandoeningen die een slechte nachtrust kunnen veroorzaken. Wat veel mensen niet weten is dat slaaptekort een belangrijke rol kan spelen bij het ontstaan van psychiatrische ziektebeelden, meestal in combinatie met een verstoorde biologische klok.

Iemand die alles van slaap afweet is Dr. Judith Haffmans, klinisch farmacoloog en chronobioloog bij PsyQ. "Een verstoring van de biologische klok kan op den duur schadelijk zijn voor de gezondheid. Het herstellen van deze klok, bijvoorbeeld met medicatie of lichttherapie, kan helpen bij de behandeling van een groot aantal (psychiatrische) aandoeningen."

Prikkelbaar en somber

’s Nachts niet of niet goed slapen betekent dat onze hersenen de gebeurtenissen van overdag niet kunnen verwerken. En dat kan ertoe leiden dat we ons prikkelbaar en somber voelen. Slaap je langere tijd niet goed? Dan ligt een depressie op de loer. Haffmans: “Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat negentig procent van de mensen met een depressie een verstoorde biologische klok heeft. Deze verstoring kan er in combinatie met slaapklachten ook toe leiden dat mensen psychiatrische klachten ontwikkelen.”

Actief en alerts vs. slaperig en moe

Heel veel lichaamsfuncties worden geregeld door de biologische klok, maar hoe werkt die biologische klok nou eigenlijk? Haffmans: “Het lichaam werkt volgens een 25-uurs ritme dat samengaat met het ritme van dag en nacht. Via invloeden van buitenaf past de klok zich op het 24-uurs ritme aan. Overdag voelen we ons actief en alert en zodra de zon ondergaat worden we slaperig en moe. Dit heeft te maken met de aanmaak van hormonen. Zodra het donker wordt gaan onze hersenen meer van het ‘slaaphormoon’ melatonine produceren. Dit hormoon zorgt ervoor dat de lichaamstemperatuur, het hartritme en de bloeddruk dalen. ’s Morgens stopt de aanmaak van melatonine en neemt het hormoon cortisol het over. Ons lichaam komt dan weer op gang.”

Goed (leren) slapen

Het is voor onze (psychische) gezondheid dus het beste als we én ’s nachts én goed slapen. Elke morgen op precies dezelfde tijd opstaan, óók in het weekend; overdag niet slapen; zoveel mogelijk het normale eetpatroon aanhouden en elke anderhalf uur een paar minuten naar buiten doet al wonderen. Helpt dat niet of werk je ’s nachts? Dan is het raadzaam om melatonine te gebruiken. Haffmans: “Als melatonine een paar uur vóór de eigen melatonineaanmaak wordt gegeven, wordt de biologische klok naar voren verschoven. Wordt het middel ’s nachts of in de ochtend genomen dan verschuift de biologische klok naar achteren.” Ook het ’s morgens volgen van lichttherapie heeft inmiddels zijn nut bewezen. Lichttherapie verlaagt de concentratie melatonine in het bloed, waardoor de slaapbehoefte afneemt.

Slaaptips
Als je slaapproblemen hebt is het belangrijk om daar iets aan te doen. Gelukkig kunnen we zelf al een heleboel doen:

  • Zorg voor een goed geventileerde kamer en een lekker bed en kussen
  • Doe twee uur voordat je naar bed gaan geen inspannende dingen meer, zoals sporten of studeren. Ook is het beter om elektronica en de televisie uit te zetten.
  • Eet of drink niet teveel in de uren voordat het bedtijd is. Zeker koffie is geen goed idee.
  • Neem voor het slapen gaan een warme douche of maak nog een korte wandeling in de frisse lucht.
  • Doe voordat je gaat slapen nog wat ontspanningsoefeningen.