ODD

ODD

200x200+kind+jeugd+gezin.png

Je hebt kinderen die boos zijn, maar ook kinderen die opstandig zijn. De boosheid verdwijnt, maar als het opstandig en agressief gedrag vaker voorkomt en langer duurt, dan kan er sprake zijn van ODD. Dit is de Engelse afkorting voor Oppositional Defiant Disorder. In het Nederlands vertaald betekent dit Oppositioneel Opstandig gedrag of Oppositioneel-opstandige gedragsstoornis.

Kinderen hebben soms een periode waarin ze opstandig zijn, soms ook agressief, maar dat is normaal. Soms zie je dat al bij peuters (peuterpuberteit), en natuurlijk ook bij tieners in hun puberteit.

Kinderen in de leeftijd van zo’n 2 jaar krijgen een eigen willetje, zijn vaak ongehoorzaam (willen niet luisteren) en kunnen dwars doen. Ze zijn grenzen aan het verkennen. Ze willen vaak ook alles zelf doen. Het probleem is dat het kind feitelijk nog niet zoveel kan, en dat is ook nog eens frustrerend voor het kind. Ze zijn daardoor snel driftig en gefrustreerd. ‘Ik ben 2 en zeg nee’, is een bekende uitdrukking onder ouders met kinderen in deze leeftijd. 
Soortgelijk oppositioneel gedrag komt ook bij pubers voor.   

ODD kenmerken

Symptomen die wijzen op ODD zijn:

  • Boze en prikkelbare stemming
    Dit blijkt ondermeer uit:
    • vaak zijn of haar kalmte verliezen
    • vaak lichtgeraakt
    • snel geïrriteerd zijn
  • Is vaak ontevreden en boos  
    • uitdagend en ruziezoekend gedrag
    • maakt vaak ruzie met ouders, leerkrachten, volwassenen in zijn algemeenheid
    • weigert te doen wat ouders, leerkrachten , etc. van hem/haar vragen. Huisregels en klassenregels worden bewust overtreden.
    • ergert anderen bewust en opzettelijk
    • geeft anderen de schuld van het wangedrag
  • Wraakzucht
    • in de afgelopen 6 maanden is het kind minstens 2 keer wraakzuchtig of hatelijk geweest

Dit oppositioneel gedrag moet minstens 6 maanden geduurd hebben. Minimaal 1 keer per week is een langdurig sprake van bovenstaand gedrag.
Anderen hebben last van dit gedrag. Ook degene met dit gedrag heeft last van het eigen gedrag. Het gaat niet goed op school, klasgenootjes en vrienden keren zich van het kind af (vereenzaming).
Opvallend is ook dat het oppositioneel gedrag zich niet richt op een broer of zus.

Vaak gaat ODD ook samen met een andere stoornis zoals ADHD of autisme. Dat maakt het stellen van een diagnose moeilijker.

Oorzaak van ODD

Er is geen eenduidige oorzaak aan te wijzen voor deze stoornis. Op dit moment wordt ervan uitgaan dat ODD kan ontstaan door een combinatie van 2 factoren.

  • genetische aanleg (het zit in de familie)
  • omgevingsfactoren, zoals
    • ouders met alcohol-, drugs- of huwelijksproblemen
    • ouders die weinig betrokken zijn bij de kinderen
    • lage intelligentie van het kind
    • slechte prestaties op school

Dit zijn voorbeelden van omstandigheden die bijdragen aan het ontstaan van ODD

Maar er zijn ook beschermende factoren. Dit zijn omstandigheden die ervoor zorgen dat het kind geen gedragsstoornis ontwikkelt. Voorbeelden daarvan zijn:

  • bovengemiddelde intelligentie
  • goede sociale vaardigheden
  • een hechte relatie met minimaal 1 gezinslid. Dit kan een van de ouders zijn, of een broer of zus.
  • een hechte relatie met een leerkracht of iemand anders buiten het gezin
  • zich goed kunnen aanpassen en een goed zelfbeeld (eigenwaarde) hebben

Gevolgen van ODD

Dit gedrag wordt disruptief oftewel vernietigend genoemd. Als het kind niet onder behandeling komt gaat het van kwaad tot erger.

  • Het gezin lijdt onder het gedrag
  • Harde discipline om het gedrag van het kind onder controle te krijgen werkt alleen maar averechts
  • De lessen op school raken steeds meer verstoord, op een gegeven moment is het kind niet meer in de klas en op school te handhaven
  • Vrienden en klasgenoten keren zich van het kind af. Het kind kan dan op zoek gaan naar andere kinderen met gedragsproblemen. Dit verergert het gedrag.
  • Uiteindelijk kan dit leiden dat het kind anderen gaat mishandelen. Soms zijn ook dieren het slachtoffer.
  • Het gedrag kan uiteindelijk leiden tot:
    • vroegtijdig school verlaten (zonder diploma)
    • drugs- en alcoholmisbruik
    • crimineel gedrag

Diagnose van oppositioneel-opstandige gedragsstoornis (ODD)

Het is zeer belangrijk dat ouders met een kind met de ODD kenmerken, naar de huisarts gaan om dit te bespreken. De huisarts kan je doorverwijzen naar Youz, het kind- en jeugdonderdeel van Parnassia Groep.   

Youz heeft ook een informatielijn. Op 088 358 88 88 kun je op elke werkdag je vragen stellen tussen 08.30 en 17.00 uur.