Dementie

200x200+oudere+vrouw.png

Dementie is een verzamelnaam voor vele verschillende hersenaandoeningen. In zijn algemeenheid kun je zeggen dat bij alle hersenaandoeningen de verbindingen in en tussen de verschillende hersengebieden steeds minder goed verlopen. Hierdoor werken de hersenen niet meer goed. Dat is te herkennen aan de achteruitgang van het geheugen, van het denkvermogen en het beoordelingsvermogen.

Dementie is een verzamelbegrip

Meest bekende vormen van dementie zijn:

Oorzaken van dementie

Dementie komt het meeste voor bij ouderen. Maar ook op jongere leeftijd kan dementie voorkomen, bijvoorbeeld als gevolg van langdurig en overmatig alcoholgebruik, hersenletsel, ernstige ziekten als reuma of kanker of een langdurige psychische ziekte.

Kenmerken van dementie

Dementie ontstaat geleidelijk, en gaat continu door. Het proces van de achteruitgang van de hersenen stopt dus niet. Er zijn fases in de achteruitgang te ontdekken. Hoe snel die dementie fases elkaar opvolgen en hoe die fases zich ‘uiten’ verschilt van persoon tot persoon.
De fasen van dementie zijn:

Beginnende dementie

De kenmerken van dementie in het beginstadium zijn:

  • Vergeetachtigheid
    • Beginnende dementie kenmerkt zich door problemen met het korte termijngeheugen. Niet alleen worden allerlei details van recente gebeurtenissen vergeten, maar ook delen van een gebeurtenis. Mensen met beginnende dementie zijn ook altijd spullen kwijt zoals hun sleutels of portemonnee. Ze stellen telkens dezelfde vragen.
  • Het besef van tijd vervaagt
    • Mensen met dementie weten niet meer welke dag het is of vinden het moeilijk om in te schatten hoe lang iets gaat duren.
  • Nieuwe situaties zijn verwarrend
    • Situaties die iemand met dementie niet recent/eerder heeft meegemaakt zorgen voor verwarring bij diegene. Dat geldt ook voor complexe zaken. Die worden niet meer goed overzien. Mensen met beginnende dementie kunnen deze situaties daardoor ook niet goed organiseren en regelen. Een verkeerde beslissing is dan zo genomen.
  • Depressie of depressieve klachten.
    • Beginnende dementie en kenmerken van een depressie gaan vaak samen. Het gevolg (de depressieve klachten) wordt wel gezien, maar de oorzaak (de dementie) kan over het hoofd gezien worden.
  • Wantrouwen en achterdocht, agressie (uit onmacht) of het verstoppen of verzamelen van spullen zijn ook kenmerken die voorkomen bij beginnende dementie

Dementie na enige tijd /verloop van tijd

Dementie is een continu proces van achteruitgang van de hersenen. Hoe snel dit proces verloopt is niet aan te geven. Het is mogelijk dat de eerste verschijnselen van dementie snel opgevolgd worden door signalen van gevorderde dementie. De kenmerken zijn:

  • Veranderingen in gedrag en karakter
    • Mensen met dementie gaan zich vaak ook anders gedragen als voorheen. Ze doen en zeggen dingen die ze voorheen nooit deden of zouden zeggen. Karaktereigenschappen kunnen steeds meer op de voorgrond gaan treden.
  • De normale dagelijkse handelingen lukken niet meer
    • Basale handelingen worden steeds slechter uitgevoerd en uiteindelijk lukt het helemaal niet meer. Dan moet gedacht worden aan aan- en uitkleden, zichzelf wassen en verzorgen, maar ook een maaltijd bereiden lukt niet meer.
  • Problemen met rekenen en omgaan met geld
    • Omgaan met geld wordt een probleem, omdat men niet meer goed kan rekenen. Het besef van de waarde van geld verdwijnt ook langzamerhand. De waarde of de kosten van iets wordt niet meer goed ingeschat.
  • Problemen met taal
    • Mensen met dementie maken kortere zinnen. Het wordt ook steeds moeilijker voor ze om goed onder woorden te brengen wat ze willen zeggen. De zinsconstructies worden ook vreemd. Ook zie je dat ze steeds minder goed begrijpen wat een ander zegt.
  • Geen rust hebben, onrustig gedrag
    • Je ziet vaak dat iemand met dementie aan het rondlopen (dwalen) is. Er is geen rust om te gaan zitten. Er is het gevoel dat er ‘nog zoveel gedaan moet worden.’ Als die drang de overhand krijgt, kan dat ten koste gaan van de nachtrust. Het dag/nachtritme raakt dan verstoord.
  • Besef van plaats kwijtraken
    • Niet meer goed weten waar men is of waar men de auto geparkeerd heeft komt steeds vaker voor.

Dementie is vergevorderd

Als dementie vergevorderd is, is dat onder andere te herkennen aan de volgende kenmerken of symptomen:

  • Voorwerp en functie niet meer herkennen
    • In dit stadium weten mensen met dementie niet meer wat iets is en waarvoor het dient. Een glas is om uit te drinken, een mes is om mee te snijden. Deze verbanden worden niet meer gelegd.
  • Motoriek wordt minder en minder
    • Mensen met dementie bewegen zich houterig. Ze vallen regelmatig, laten vaker dingen vallen, stoten zich vaker aan van alles. De fijne motoriek verdwijnt. Het strikken van veters lukt niet meer, een jas of broek met knopen krijgen ze niet meer dicht, het kunnen gebruiken van bestek bij de maaltijd lukt steeds minder vaak.
  • Niet meer weten ‘hoe het hoort’
    • Iemand met dementie weet op een gegeven moment ook niet meer hoe het hoort. Zichzelf verzorgen door persoonlijke verzorging en schone kleren gebeurt steeds minder. Luidkeels vloeken, discriminerende taal uitslaan, het is allemaal mogelijk. En degene met dementie schaamt zich er niet voor.

Dementie in de eindfase

Een confronterende fase. Mensen in deze fase van dementie herkennen hun eigen partner en kinderen vaak ook niet meer. Men kan steeds minder goed contact krijgen met degene met dementie. Je krijgt geen reactie meer op vragen, de ander reageert niet meer op herinneringen die opgehaald worden. Degene met dementie lijkt (vrijwel) niets meer te begrijpen, maar is nog wel gevoelig voor stemmingen.

Hoelang duurt dementie?

Op de vraag 'hoelang duurt dementie' is geen eenduidig antwoord te geven. De lengte van de hierbovende genoemde fasen is heel verschillend en ook deels afhankelijk van de oorzaak van de dementie.

Behandeling van dementie

Hoe ouder je wordt, hoe groter de kans wordt dat je dementie gaat ontwikkelen. Boven de 90 jaar heeft maar liefst 40 procent van de mensen een vorm van dementie. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat er een verband is met erfelijke factoren en leefstijl. Mensen die roken, hebben bijvoorbeeld meer kans om dementie te ontwikkelen dan mensen die niet roken. Komt dementie in de familie voor, dat is de kans ook groter dat je ook dementie kunt krijgen.

Er zijn geen geneesmiddelen tegen welke vorm van dementie dan ook. Wel zijn er medicijnen die het ziekteproces kunnen vertragen.

De diagnose dementie is uiteraard ingrijpend voor de persoon in kwestie. Daarom bieden de 2 specialistische onderdelen van Parnassia Groep; Bavo Europoort en Parnassia, ook begeleiding aan waardoor degene met dementie leert (beter) om te gaan met de ziekte.

Ook voor de naasten van de patiënt en eventuele kinderen is de diagnose confronterend. Dementie betekent veranderingen en aanpassingen van iedereen die erbij betrokken is. Onze ervaring is dat mensen in een dergelijke situatie veel steun hebben aan elkaar. Het met elkaar kunnen praten over situaties en problemen waar men mee te maken heeft, zorgen en onzekerheden geeft rust en bovenal geeft het een gevoel er niet alleen voor te staan. Ervaringen van anderen, het geven of krijgen van adviezen van anderen en samen kunnen delen van gedachten en emoties geeft weer energie. In dergelijke lotgenotencontacten is ook altijd aandacht voor de mantelzorgers, de mensen die zorgen voor degene met dementie. Ook die mantelzorgers moeten lichamelijk en geestelijk gezond blijven. Daar hebben we bij Parnassia Groep ook aandacht voor.