De ‘winst’ van online behandelen zit ergens anders dan we dachten

‘Aan de ene kant heeft digitalisering in de zorg een vlucht genomen de afgelopen jaren, aan de andere kant zien we dat we bepaalde aannames hadden over digitaal behandelen, die in de praktijk toch anders bleken uit te pakken’, begint Sjoerd het gesprek. ‘Zo verwachtten we met digitaal behandelen direct meer cliënten te kunnen behandelen en dat een behandeling korter zou zijn. De ‘winst’ blijkt nu nog op andere aspecten te zitten; bijvoorbeeld op de significant hogere waardering die cliënten geven aan een 100%-online behandeling. Of de meerwaarde die collega’s ervaren omdat ze locatieonafhankelijk (o.a. thuis) en meer flexibel kunnen werken. En dan zie je, terugkijkend, dat de focus op specifieke aannames ons mogelijk eerder afgeleid hebben van een goed resultaat, dan dat het ons verder heeft geholpen. Daar moeten we van leren, zonder onze ambitie om de GGZ voor mensen die dat nodig hebben toegankelijk te houden uit het oog te verliezen.’ 

Mogelijkheden voor online behandelen nemen toe

‘Draagvlak krijgen onder behandelaars en cliënten om te kiezen voor een online behandeling blijkt een langere adem te vragen dan verwacht’, vervolgt Sjoerd zijn verhaal. ‘De voordelen leken overduidelijk: meer flexibiliteit en afwisseling voor behandelaars door bijvoorbeeld te kiezen om deels online en deels face to face te behandelen en voor cliënten om een behandeling te volgen in hun eigen tijd en eigen omgeving. Maar zo’n verandering vraagt tijd. Gelukkig zien we steeds meer collega’s die het  werken op een polikliniek combineren met werken bij een team dat vooral online behandelt. We vinden het als werkgever belangrijk om dat goed mogelijk te faciliteren.

Er wordt ook continu vernieuwd, verbeterd en uitgebreid in het online behandelaanbod. Bij PsyQ Online is er al uitgebreide ervaring met individuele en inmiddels ook groepsbehandelingen voor depressie, angststoornissen, psychotrauma en ADHD en er wordt nu gestart met schematherapie en ALK (Aanhoudende lichamelijke klachten). Ook verwijzers zetten steeds vaker op de verwijsbrief: digitaal kan prima. We verwachten dat deze ontwikkelingen zullen doorgaan.

Van ADHD-app naar ondersteuning voor een brede doelgroep

En er zijn nog meer positieve ontwikkelingen op het gebied van online behandelen. Sjoerd: ‘Sinds maart bieden we cliënten die wachten op een intake bij i-psy en PsyQ de app Superbrains aan. Deze app is ooit ontwikkeld voor cliënten met ADHD, maar is inmiddels doorontwikkeld naar een generieke app die helpt bij een (mentaal) gezonde leefstijl. Mensen die wachten op behandeling, kunnen deelnemen aan een online startgroep, geleid door een ervaringsdeskundige. We bieden psycho-educatie, waar grote groepen aan deelnemen en daarnaast kunnen mensen dagelijks al oefeningen doen die hen op weg helpen*. Van de mensen die we benaderen, doet 90% mee en na 3 maanden zien we dat meer dan 80% van hen nog steeds actief is in de app. Ze zijn dus al met hun herstel bezig in plaats van dat ze alleen maar wachten! We hopen dat een cliënt hierdoor ervaart dat hij of zij een regierol kan pakken en bij de start van de behandeling vraagt om een combinatie van reguliere behandeling en het gebruik van de app tijdens de behandeling. Dat is dan voor ons een natuurlijk moment om de behandeling vorm te geven met een combinatie van face to face en digitale contacten (blended behandelen)!’    

* Uiteraard zijn er escalatieroutes als er een client in een crisis komt. En ook de route weer terug als de crisis onder controle is. Zo is het een verantwoorde manier om dit met elkaar krachtig in te zetten.  

Ook voor deze ontwikkeling geldt, het kost gigantisch veel tijd en inzet om dit soort interventies te ontwikkelen. Het is pionieren, leren en bijsturen en met kleine stappen verder transformeren. En aan de andere kant, ook de ontwikkeling van reguliere behandeling is niet over één nacht ijs gegaan. Dus zo bekeken is het ook logisch dat digitalisering tijd vraagt.’

Mooi toekomstbeeld

Sjoerd: ‘De ultieme ondersteuning van techniek bij de behandeling is wat mij betreft als we de patroonintake, die we nu met het Patterns of Life (POL)-project bij PsyQ aan het implementeren zijn, breed kunnen gebruiken binnen PG. Hiermee brengen we de klachten, de omgeving en patronen van een cliënt in kaart en krijgen we een goed (maar hopelijk beter) beeld waar de individuele cliënt het meest mee geholpen is, hoe intensief die specifieke behandeling moet zijn en wat deze bijdraagt aan het mentaal welbevinden op langere termijn. Ik denk dat we met dit soort ontwikkelingen echt het verschil kunnen maken. En dat is toch wat je wilt als je kiest voor het werken in de psychiatrie!’

Een greep uit bestaande en nieuwe ontwikkeling op het gebied van digitalisering:

• PsyQ Online biedt 100% online zorg aan volwassen cliënten met depressieve stoornissen, angststoornissen, ADHD en trauma's.
• Youz Online biedt groepsbehandeling, ouderbegeleiding en individuele behandeling aan kinderen, jeugdigen en hun ouders.
• Indigo Online biedt volledig online behandeling aan jongeren en volwassenen die basiszorg nodig hebben (of blended behandeling indien gewenst).
• Krachtplan, een app waarmee cliënten hun gewoonten, gevoelens en gedachten kunnen monitoren, om zo patronen te ontdekken en inzichten te verkrijgen.
• Virtuele realiteit, er wordt op verschillende plekken in de organisatie geëxperimenteerd met diverse VT-technieken. Met VR kunnen omgevingen en situaties nagebootst worden waarin veilig geoefend kan worden met nieuw gedrag.
• Het Miles zorghorloge draagt bij aan de balans tussen het ontwikkelen van zelfredzaamheid en bewegingsvrijheid van cliënten aan de ene kant en de rust en zekerheid over het welzijn over diezelfde cliënten voor de zorgafdeling en de naasten aan de andere kant.
• Deep fake/memory (onderzoeksfase), een video waarin je naar jezelf kijkt en je doet iets waar je bang voor bent maar het loopt juist positief af, dan kan dat wellicht helpen om van je angst af te komen.