Van den Berg en zijn collega’s vinden dat we in de ggz fundamenteel anders moeten gaan werken. “De ggz is een geweldig mooie sector die jaarlijks heel veel mensen helpt. Tegelijkertijd neemt het besef toe dat de manier waarop we onze zorg nu vormgeven niet toekomstbestendig is.” Maar hoe dan wel? Een belangrijke eerste stap is volgens Van den Berg dat we de complexiteit van mentale problemen omarmen. “Laten we mentale problemen gaan zien voor wat ze zijn: complexe interacties tussen de geest, het lichaam en de sociaal-maatschappelijke omgeving van een persoon; interacties die zich door de tijd ontwikkelen en problemen in stand houden. Biologische, psychologische, sociaal-maatschappelijke en culturele factoren spelen continu op elkaar in. We kunnen dus nooit exact weten wat iemands mentale problemen heeft veroorzaakt en nu in standhoudt. Als ggz-professionals past het ons daarom een bescheiden houding aan te nemen en de relevante kennis die we hebben – want die hebben we zeker – op gelijkwaardige wijze in te brengen in de samenwerking met cliënten en hun naasten. 
In mijn oratie laat ik zien hoe mijn collega’s en ik proberen bij te dragen aan deze omslag. Mooie voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld Patroondiagnostiek en de modulaire herstelgerichte interventie FeelingSafe-NL.” 

Gidsland 

“De problemen van de huidige ggz pakken vooral slecht uit voor mensen met langdurige en ernstige mentale problemen. Denk bijvoorbeeld aan het stigma waarmee mensen geclassificeerd met schizofrenie of borderline persoonlijkheidsstoornis te maken krijgen. Ik geloof dat we de zorg voor deze doelgroepen kunnen verbeteren en dat we meer kunnen doen om te voorkomen dat mensen überhaupt zulke ernstige mentale problemen ontwikkelen. We zijn een rijk land met een goed ontwikkelde ggz en een sterke ggz-onderzoekstraditie. Ik geloof dat wij gidsland kunnen worden in het werken vanuit een nieuwe allesomvattende visie op mentale problemen en de geestelijke gezondheidszorg als geheel.” 

Cliënten zijn enthousiast 

Cliënten zijn enthousiast over deze nieuwe werkwijzen, heeft Van den Berg ervaren. “Ze voelen zich gezien als mens en serieus genomen. Ze begrijpen beter wat er met hen aan de hand is en wat er nodig is om de problemen op te lossen. Voor ggz-professionals kan het spannend zijn om te erkennen dat je de waarheid niet in pacht hebt, maar dat biedt ook ruimte. Jij hoeft het proces niet alleen te dragen en met oplossingen te komen. Tot nu toe merken wij een enorm enthousiasme bij collega’s. Zij ervaren dat hun professionaliteit toeneemt. Wat ons betreft staat de ggz op een kantelpunt. Wij hopen bij te dragen aan de noodzakelijke omslag naar het omarmen van complexiteit.”  

Volg de oratie live online 

De plechtigheid vindt plaats in het hoofdgebouw van de VU in Amsterdam, op vrijdag 13 december, van 15.45 – 16.45 uur. Je kunt de oratie van David van den Berg live online volgen, via VU Beadle's Office - (YouTube).. De livestream start zodra de oratie begint.  

David Van den Berg combineert zijn werk als klinisch psycholoog met wetenschappelijk onderzoek. Hij is hoofd van het Mark van der Gaag Research Centre, onderdeel van Parnassia Groep. Van den Berg is namens Parnassia Groep benoemd tot bijzonder hoogleraar klinische psychologie aan de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam. Zijn bijzondere leerstoel is ingesteld per 1 januari 2024 en draagt de titel ‘Complexity of Psychopathology: Intervention, Prevention and Models’ (Complexiteit van psychopathologie: interventie, preventie en modellen).