Anorexia Nervosa

Anorexia Nervosa

200x200++een+vrouw+troost+een+andere+vrouw.png

Anorexia nervosa betekent letterlijk 'gebrek aan eetlust door psychische oorzaak'. Mensen met anorexia hebben een verstoord lichaamsbeeld waardoor ze denken dat ze dik zijn. Door extreem lijnen en overmatig sporten en bewegen worden ze erg mager. Door het verstoorde lichaamsbeeld zien ze dat zelf niet.

Wat is anorexia nervosa?

Mensen met anorexia nervosa hebben een verstoord lichaamsbeeld. Zij zien hun lichaam veel dikker dan het in werkelijkheid is. Daarom moeten zij van zichzelf gaan afvallen. Dat doen ze door extreem te lijnen en overmatig te gaan sporten en bewegen. Soms is er ook sprake van het gebruik van laxeermiddelen of braken. Het gevolg is dat ze erg mager worden, soms zelfs broodmager. Door het verstoorde lichaamsbeeld zien ze dat zelf niet. Het is een fabeltje dat anorexia alleen bij vrouwen voorkomt. Anorexia bij mannen en jongens komt ook voor.

De letterlijke betekenis van anorexia nervosa is: gebrek aan eetlust door psychische oorzaak. Feitelijk is dit niet correct. Mensen met anorexia hebben vaak wel eetlust, maar dat gevoel van eetlust en honger weten ze op allerlei manieren te onderdrukken. 

Anorexia symptomen

Stel je jezelf de vraag: 'heb ik anorexia?' Er zijn signalen en kenmerken die wijzen op (het ontstaan van) anorexia nervosa, zoals:

  • een verstoord zelfbeeld, jezelf te dik vinden, terwijl je een gezond gewicht of ondergewicht hebt
  • erg angstig zijn  voor toename van gewicht
  • obsessieve gedachten rondom eten, soms valt dit ook de omgeving op
  • drastisch gaan lijnen terwijl dit niet nodig is
  • hyperactief worden, je gaat extreem veel sporten en fanatiek bewegen

Ook mensen met een normaal gewicht kunnen anorexia symptomen of een eetstoornis hebben. Periodes van extreem lijnen kunnen afgewisseld worden met eetbuien waardoor iemand ‘op gewicht blijft’. Gewicht zegt dus niet alles. Bij anorexia draait het om iemands vertekend zelfbeeld (te dik) wat door afvallen ‘mooier of beter in proporties’ moet komen.

Oorzaak anorexia

Er is bij alle vormen van een eetstoornis niet één oorzaak aan te wijzen. Het is een combinatie van factoren die ervoor zorgen dat iemand anorexia nervosa ontwikkelt. Vaak is anorexia al aanwezig op de achtergrond en speelt het al een rol in iemands leven, maar wordt het pas duidelijk zichtbaar en merkbaar na een ingrijpende gebeurtenis. Het is belangrijk om anorexia symptomen in de gaten te houden.

Gevolgen anorexia nervosa

Anorexia nervosa heeft een grote invloed op je leven. Het niet-eten heeft uiteraard gevolgen voor je lichaam, maar ook grote impact op je geestelijke gezondheid en op je sociale leven. Dit maakt anorexia een ingewikkelde psychische aandoening waarvoor gespecialiseerde hulp nodig is.

Lichamelijke gevolgen anorexia
Een kleine, en zeker niet volledige, opsomming van de gevolgen van anorexia:

  • Uitputting van je lichaam. Ieder mens heeft vetreserves, dat is noodzakelijk en normaal. Door niet te eten begint het lichaam die reserves aan te spreken.
  • Je raakt snel vermoeid. De energiereserves van je lichaam zijn er niet meer.
  • Je hebt het eerder koud. Je lichaam heeft de energie niet meer om je warm te houden.
  • Botontkalking. Het lichaam krijgt een tekort aan calcium.
  • Bloedarmoede. Het lichaam krijgt een tekort aan ijzer.
  • Tekort aan kalium. Dit tekort kan zorgen voor hartritmestoornissen en zelfs leiden tot een hartstilstand.
  • Uitblijven van de menstruatie. Hét signaal voor vrouwen dat er ‘iets’ gebeurt in het lichaam.
  • Impotentie. Bij mannen is dat hét signaal dat er iets niet in orde is.

Psychische gevolgen anorexia

  • Het verstoorde zelfbeeld zorgt voor onzekerheid.
  • Depressieve klachten.
  • Je wilt ‘in control’ blijven. Dat legt een grote druk op je. Uit angst dat je wellicht de controle verliest, ga je bepaalde situaties ontlopen (zie ook sociale gevolgen).
  • Je concentratie vermindert.

Sociale gevolgen anorexia

  • Je trekt je steeds meer terug uit het sociale leven, je gaat contacten met anderen ontlopen (vrienden, school, werk, sportvereniging, etc). Dit kunnen momenten zijn, volgens jou, waar je de controle kunt verliezen. Je wordt op die momenten in de verleiding gebracht toch iets te eten, terwijl je dat niet wilt. Die momenten ga je ontwijken. Je komt meer en meer in een isolement terecht. Dit kan weer tot depressieve gedachten leiden.
  • Het ontbreekt je ook steeds vaker aan de energie (zie lichamelijke gevolgen) om naar school ten gaan, te gaan werken of iets leuks te gaan doen met vrienden. 

Herstel van anorexia is zeker mogelijk, maar soms zijn de gevolgen voor het lichaam door de anorexia blijvend. Botontkalking is helaas niet meer terug te draaien. En soms blijven er klachten met maag en darmen.

Behandeling anorexia nervosa

Afhankelijk van de klachten van iemand bepaalt de behandelaar welke behandeling voor anorexia het beste is. Soms is een individuele therapie de beste aanpak. In andere gevallen kan gekozen worden voor een groepstherapie. De behandelaar legt uit waarom voor een bepaalde behandeling anorexia gekozen is. 

Individuele therapie
Veelal is dat cognitieve gedragstherapie. Anorexia gaat niet alleen over ‘niet eten’, maar vooral over verkeerde gedachten en een verstoord lichaamsbeeld en zelfbeeld die ervoor zorgen dat iemand zijn normale eetpatroon inruilt voor een heel ander eetpatroon. Gedachten hebben invloed op hoe iemand zich voelt en gedraagt. Door deze niet helpende gedachten te veranderen en aandacht te besteden aan gedragsverandering, is het mogelijk om het zelfbeeld te verbeteren en de anorexia te overwinnen.

Cognitieve gedragstherapie bestaat uit: 

  1. Gesprekken met de behandelaar. In deze gesprekken onderzoeken we samen jouw gedachten, gevoelens en gedrag. Kloppen deze gedachten?   
  2. Huiswerkopdrachten die je thuis maakt. Deze opdrachten kunnen weer input geven voor gesprekken. 
  3. Gesprekken met partner of ouders kunnen ook deel uitmaken van de behandeling anorexia.

In de behandeling van anorexia is er veel aandacht voor het veranderen van je gedrag. Je leert stapsgewijs met stoppen van de eetbuien, stoppen met braken en doorbreken van je eetregels. Het regelmatiger eten komt daarvoor in de plaats. Andere belangrijke gespreksonderwerpen in de behandeling anorexia zijn je verstoorde (= negatief) zelfbeeld en de onzekerheid die daarmee gepaard gaat. Ook jouw mogelijke problemen met het omgaan met emoties en kritiek zullen aan de orde komen. Gesprekken met je partner en/of ouders kunnen ook onderdeel zijn van de behandeling.

Groepstherapie
Een groepstherapie kan ook een goede behandelaanpak zijn. Deze behandelaanpak blijkt vaak effectief te zijn bij mensen met ernstige klachten door hun eetstoornis. In de groepstherapie wordt onderzocht waardoor de stoornis is ontstaan en welke factoren die stoornis ook in stand houden. In de behandeling is er veel aandacht voor veranderen van het huidige gedrag. Ook is er aandacht voor onderwerpen als zelfbeeld, streven naar perfectionisme, omgaan met emoties en slecht nieuws en kritiek. PsyQ is gespecialiseerd in de behandeling van eetstoornissen. Bij PsyQ vertellen ze graag meer over deze behandelaanpak. 

Heb ik een eetstoornis?

Wil je weten of jouw klachten wijzen op een eetstoornis? Doe dan de zelftest. De test geeft een indicatie en is absoluut geen diagnose. De uitkomst van deze eetprobleem test kan je helpen meer inzicht te krijgen én kan aanleiding zijn om een afspraak te maken met je huisarts.