Psychose | Psychotische stoornissen

Psychose / Psychotische stoornissen

regulier-David+van+der+Berg.jpg

Mensen met een psychose hebben het contact met de werkelijkheid verloren. Zij ervaren de wereld als overweldigend, vreemd en soms angstaanjagend. In zo’n psychotische periode, tijdens zo'n psychotische stoornis,  zien zij dingen en ervaren zaken die niemand anders ziet of meemaakt.

Psychose is het fenomeen dat je buitengewone ervaringen hebt die je beangstigen, frustreren of verwarren en waar je zoveel last van hebt dat ze je storen in je sociaalmaatschappelijk functioneren.

David van den Berg - psycholoog

Het is vaak de directe omgeving die merkt dat er iets met iemand aan de hand is. 

  • het contact met familie en vrienden vermindert
  • de 'ander' lijkt ook minder behoefte te hebben aan onderling contact
  • de 'ander' verandert van gedrag
  • het gaat niet goed op school (afwezig, slechte cijfers) of op het werk
  • vaak zie je ook dat iemand niet meer helder kan denken, dat diegene achterdochtig wordt en wellicht ook stemmen hoort (schizofrenie).

Dat zijn signalen dat er sprake kan zijn van een psychotische stoornis. Net als bij alles, geldt ook hier: hoe eerder een psychotische stoornis wordt herkend, des te beter kan deze kan worden behandeld.

Dit ‘leven in een eigen werkelijkheid’ zie je terug in de symptomen. Bij een psychose kun je last hebben van positieve symptomen als ook negatieve symptomen.

Positieve symptomen zijn verschijnselen die zijn toegevoegd aan je persoonlijkheid, aan je functioneren. Het zijn dus verschijnselen die er eerst niet waren, maar door de psychose erbij gekomen zijn.

De positieve symptomen kunnen zijn:

Je kunt een of meerdere positieve symptomen hebben.

Negatieve symptomen zijn verschijnselen die verdwenen zijn in het gedrag en functioneren van iemand. Iets wat iemand typeert is verdwenen.

Negatieve symptomen kunnen zijn:

  • Weinig initiatief tonen en weinig interesse hebben in wat er om je heen gebeurt
  • Verwaarlozing van je sociale contacten
  • Vermoeid zijn, geen energie hebben en veel willen slapen

Op de pagina symptomen is meer informatie te vinden over de symptomen die horen bij een psychose.

Bekijk ook de film over Niels die een psychose krijgt. Dit geeft een goed beeld over hoe iemand een psychose ervaart.

Hoelang duurt een psychose?

Een psychotische periode duurt meestal weken tot maanden. Sommige mensen krijgen één keer een psychose terwijl anderen vaker een psychotische periode doormaken.
Een psychose komt het meest voor bij mensen tussen de 16 en 30 jaar.

Hoe ontstaat een psychose

Er zijn een aantal factoren die zorgen voor een grotere kans op het ontstaan van een psychose. Deze zijn onder andere:

  • In de familie komt psychose voor (er is een genetische en erfelijke link)
  • Psychose door drugs. Drugsgebruik of het ineens stoppen met drugs kan een psychose veroorzaken, met name bij diegenen die erfelijk kwetsbaar zijn voor psychosen.
  • Migranten. Het is gebleken dat mensen uit een niet-westers land die in een westers land zijn gaan wonen een grotere kans hebben op het krijgen van een psychose.
  • Een traumatische ervaring kan (in de toekomst) later ook een veroorzaker zijn van een psychose

Lees meer over de oorzaken van een psychose.

Psychose test

Op onze site Youz staat een zelftest. Deze psychose zelftest stelt géén diagnose, het is hooguit een indicatie. De uitkomst kan voor jou aanleiding zijn om een afspraak te maken met je huisarts. Alleen een professionele hulpverlener kan na uitgebreid onderzoek een diagnose stellen.

Videocollege over hallucineren

Jan Dirk Blom, psychiater en opleider psychiatrie bij Parnassia Groep en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit Leiden, heeft  twee videocolleges opgenomen over hallucineren voor de Universiteit van Nederland.

Hoe kan het dat je je lichaam soms groter of kleiner voelt worden?

Hoe kun je met maar liefst vijftien verschillende zintuigen hallucineren?

Schizofrenie

Een Zwitserse psychiater gebruikte in 1908 het woord schizofrenie voor het eerst. Het woord schizofrenie komt van de Griekse woorden schizein (splijten) en fren (geest). Samengevoegd levert dat ruwweg vertaald ‘gespleten geest’ op. Deze psychiater wilde ermee aangeven dat er een scheiding is tussen verschillende functies van de geest/hersenen zoals het geheugen, denken en waarnemen.

Om een of andere reden is er in de loop van de tijd het beeld ontstaan dat schizofrenie te maken heeft met een gespleten persoonlijkheid. Dat iemand meerdere persoonlijkheden kan hebben. Dat mensen met schizofrenie gevaarlijk zijn, dat ze onbetrouwbaar zijn. Dat schizofrenie een hopeloze chronische hersenziekte is. Dit is dus niet waar, maar in de media en onder het publiek is dat beeld ontstaan en blijven bestaan. Dit geeft deze stoornis een zeer negatief stempel en pessimistische verwachtingen. Ten onrechte dus. Lees meer over schizofrenie.

Schizofrenie is een symptoom van psychose

Een psychische stoornis is niet te vangen in een opsomming van symptomen. Psychische klachten zijn persoonlijk, de oorzaak kan onduidelijk zijn en vaak spelen meerdere factoren een rol. Voor iedereen kunnen die factoren anders zijn. De een kan de klachten anders ervaren dan de ander. Psychose kent door verschillende symptomen vele 'verschijningsvormen' en schizofrenie is er daar een van.

Aan schizofrenie kleeft dus de onterechte en negatieve beeldvorming dat het een hopeloze chronische hersenziekte is. Dat drukt een negatief en pessimistisch stempel op verwachtingen van herstel. Bij de cliënt zelf, de naasten ervan, en ook bij alle anderen die met de cliënt te maken hebben. Dat vooroordeel stigmatiseert en werkt contra-productief in het herstel. 

Soorten psychose

Een psychose kan bij verschillende psychische stoornissen voorkomen, zoals schizofrenie, een depressie, dementie, delier of door een andere lichamelijke oorzaak zoals slaapproblemen. Er zijn verschillende soorten psychose, volgens de DSM. Enkele voorbeelden:

  • Schizofrenie
  • Kortdurende psychotische stoornis
  • Schizofreniforme stoornis
  • Manische psychose. Dit kan voorkomen als je een bipolaire stoornis hebt.
  • Psychotische stoornis als gevolg van middelgebruik, zoals bijvoorbeeld een drugsverslaving.
  • Kraambedpsychose. Deze vorm van een psychose kan voorkomen tijdens een postpartum depressie.

Persoonlijk herstel

Binnen Parnassia Groep gaan we uit van de herstelgedachte: we bieden een perspectief van hoop, geloof in verandering en eigen kracht. Dat heet ook wel persoonlijk herstel. Dat ze, eventueel met beperkingen, toch een zinvol bestaan kunnen opbouwen.

4 op de 5 mensen kunnen herstellen van een psychose. Niemand zegt dat het makkelijk is en makkelijk gaat, maar het kán. Of ze leren leven met hun psychose. Dat perspectief van herstel, van het weer opbouwen van een zinvol leven is uitgangspunt van onze behandeling.

TOPGGz blok voor dossiers

TOPGGz-keurmerk

Meerdere afdelingen binnen Parnassia Groep hebben het TOPGGz-keurmerk. Hiermee heeft de afdeling bewezen te voldoen aan strenge criteria. De cliënt krijgt op een afdeling met dit keurmerk hoogspecialistische zorg (topklinische zorg) die gebaseerd is op de laatste wetenschappelijke inzichten, al dan niet door eigen onderzoek. De uitkomsten van die onderzoeken worden verwerkt in de behandelingen. Hierdoor krijgt de cliënt een behandeling die gebaseerd is op de meest recente inzichten.