Persoonlijkheidsstoornis
Persoonlijkheidsstoornis
Persoonlijkheidsstoornis
Ieder mens heeft zo zijn karaktereigenschappen en eigenaardigheden. We spreken pas van persoonlijkheidsproblematiek als bepaalde karaktereigenschappen zeer uitgesproken zijn en je daar last van hebt. Pas wanneer deze verschijnselen langdurig en hardnekkig aanwezig zijn en je relaties, werk en verdere leven er ernstig onder lijden spreken we van een persoonlijkheidsstoornis. De klachten uiten zich op meerdere levensgebieden en zijn niet een reactie op slechts één bepaalde levensgebeurtenis. Je functioneert niet goed in de relatie met je partner, vrienden of op het werk.
Kenmerken persoonlijkheidsstoornis
Kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis zijn dat er constant wrijvingen en conflicten in relaties met anderen voorkomen of dat iemand juist overdreven afhankelijk is van de mensen om hem heen. Het goed reguleren van de emoties is moeilijk voor iemand met een persoonlijkheidsstoornis en er zijn bijna altijd problemen met het zelfbeeld.
Symptomen van een persoonlijkheidsstoornis kunnen zijn:
- het gevoel dat je waardeloos bent
- wantrouwen richting andere mensen
- moeizame relaties
- moeite hebben met het uiten van gevoelens of gevoelens juist te snel uiten
- dingen niet afmaken
- impulsief reageren
- heel perfectionistisch zijn
- teruggetrokken en angstig zijn
- moeite hebben om zelfstandig te functioneren
- stemmingswisselingen
Wil je weten of je mogelijk symptomen van een persoonlijkheidsstoornis hebt? Onze partner PsyQ beschikt over een online zelftest.
Andere aandoeningen
Een persoonlijkheidsstoornis openbaart zich doorgaans in de tienerjaren of in de vroege volwassenheid. Iemand kan meerdere van deze stoornissen hebben. Vaak heeft iemand met één of meerdere persoonlijkheidsstoornissen zelf wel door dat hij ‘anders’ is dan anderen, maar het komt ook voor dat iemand zelf geen last ondervindt van zijn of haar stoornis.
Symptomen van een persoonlijkheidsstoornis gaat vaak samen met andere psychiatrische aandoeningen zoals een depressie of angststoornis. Dit maakt een persoonlijkheidsstoornis soms moeilijk te herkennen. Onderzoek kan uitwijzen of je mogelijk kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis hebt.
Cluster A, B en C
Er bestaan volgens het psychiatrisch handboek DSM-5 tien soorten persoonlijkheidsstoornissen. Deze zijn onderverdeeld in 3 clusters.
Persoonlijkheidsstoornis Cluster A (vreemd of excentriek gedrag)
- Paranoïde-persoonlijkheidsstoornis
- Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
- Schizotypische persoonlijkheidsstoornis
Persoonlijkheidsstoornis Cluster B (theatraal, emotioneel of grillig gedrag)
- Antisociale persoonlijkheidsstoornis
- Borderline persoonlijkheidsstoornis
- Theatrale (histrionische) persoonlijkheidsstoornis
- Narcistische persoonlijkheidsstoornis
Persoonlijkheidsstoornis Cluster C (gespannen of angstig gedrag)
- Vermijdende persoonlijkheidsstoornis
- Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
- Dwangmatige persoonlijkheidsstoornis
Oorzaken persoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheidsstoornissen ontstaan vaak door een combinatie van oorzaken. Vaak is er sprake van erfelijke aanleg in combinatie met factoren uit de omgeving. Bijvoorbeeld het gezin waarin iemand opgroeit of traumatische gebeurtenissen in de jeugd.
Meervoudige persoonlijkheidsstoornis
Naast alle persoonlijkheidsstoornissen die hierboven beschreven staan, kennen we ook de meervoudige persoonlijkheidsstoornis. In de DSM-5 wordt deze persoonlijkheidsstoornis een dissociatieve identiteitsstoornis (DIS) genoemd. Momenteel wordt de meervoudige persoonlijkheidsstoornis niet door PsyQ behandeld.